Szczegółowe omówienie rodzajów działalności gospodarczej

Planując własny biznes staniesz przed wyborem rodzaju działalności gospodarczej. W zależności od branży, modelu biznesu oraz tego czy będziesz otwierał działalność sam bądź z kimś wybór formy działalności będzie się różnił. Dlatego też w trakcie pisania biznesplanu powinieneś podjąć decyzję jaki rodzaj działalności gospodarczej będzie Tobie najbardziej odpowiadał w przyszłej firmie.

Formy prawne działalności gospodarczej

Odpowiedni wybór danej działalności gospodarczej ma wpływ na sposób jej rejestracji. Także koszty jakie prowadząc firmę będziesz ponosił, sposób rozliczania się z Urzędem Skarbowym oraz odpowiedzialność jaką będziesz ponosił jako właściciel firmy.

Poniżej opisuję rodzaje działalności gospodarczej oraz ich charakterystyczne cechy i różnice na jakie powinieneś zwrócić uwagę podczas wyboru i rejestracji nowej działalności.

Rodzaje działalności gospodarczej - charakterystyka

Jednoosobowa działalność gospodarcza (samozatrudnienie)

Jednoosobowa działalność gospodarcza jest najprostszą formą prowadzenia własnej firmy, która jest przeznaczona dla osób fizycznych. Ten rodzaj działalności gospodarczej do rejestracji nie wymaga wizyty w urzędzie i możesz to zrobić przez Internet korzystając ze strony CEIDG.

Rozpoczynając samozatrudnienie nie musisz również posiadać wkładu minimalnego w zakładaną działalność gospodarczą. Rozliczając się, prowadząc ten rodzaj działalności gospodarczej masz do wyboru trzy formy opodatkowania.

Pierwszą formą jest opodatkowanie na zasadach ogólnych, gdzie masz możliwość prowadzenia księgowości uproszczonej w przypadku, gdy przychody w roku poprzednim nie przekroczyły 2 mln euro. Samozatrudniony może również rozliczać się według ryczałtu oraz według karty podatkowej.

Jako przedsiębiorca prowadzący jednoosobową działalność gospodarczą jesteś podatnikiem PIT, jak również możesz być podatnikiem VAT. W przypadku prowadzenia tego rodzaju działalności gospodarczej, jako właściciel odpowiadasz również całym swoim majątkiem osobistym za wszystkie zobowiązania i długi powstałe w trakcie prowadzenia firmy.

Jako właściciel odpowiadasz również całym swoim majątkiem osobistym za wszystkie zobowiązania i długi

Podczas rejestracji działalności gospodarczej w nazwie firmy muszą być zawarte takie informacje jak Twoje imię i nazwisko. Natomiast jest możliwość dodania dodatkowych informacji związanych na przykład z prowadzonym rodzajem działalności gospodarczej.

Spółka cywilna

Do założenia tego rodzaju działalności gospodarczej potrzebne jest minimum dwóch wspólników. Mogą być to zarówno osoby fizyczne, osoby prawne, a także jednostki organizacyjne, posiadające zdolność prawną.

Rozpoczynając ten rodzaj działalności gospodarczej podpisujesz umowę w formie pisemnej. W nazwie w przypadku, gdy zakładają to osoby fizyczne muszą znaleźć się imiona i nazwiska zakładających oraz to, że jest to "spółka cywilna" lub samo "s.c.".

Rejestrując ten rodzaj działalności gospodarczej należy złożyć wpis do CEIDG oraz uzyskać REGON. W spółce cywilnej nie musisz wpłacać kapitału zakładowego. W przypadku, gdy właścicielami są osoby fizyczne oraz gdy przychody nie przekroczyły 2 mln euro za poprzedni rok możesz skorzystać z księgowości uproszczonej natomiast w pozostałych przypadkach obowiązuje Cię pełna księgowość.

Foto:pxhere.com

Sama spółka cywilna nie posiada osobowości prawnej oraz nie posiada organów zarządczych, czyli rady nadzorczej, zarządu itd. W tym rodzaju działalności gospodarczej wspólnicy są podatnikami podatku dochodowego.

Spółkę ma prawo reprezentować każdy ze wspólników pod warunkiem, że umowa nie stanowi inaczej.

W spółce cywilnej obowiązuje solidarna odpowiedzialność za zobowiązania powstałe w spółce i obejmuje ona zarówno majątek spółki jak również majątek osobisty właścicieli. W przypadku wynagrodzeń jako wspólnik masz prawo do równego podziału w zyskach.

Spółka jawna

Zakładając spółkę jawną podobnie jak w spółce cywilnej musi by minimum dwóch wspólników. Mogą być to zarówno osoby cywilne, osoby prawne jak również jednostki organizacyjne mające zdolność prawną.

Zakładając ten rodzaj działalności gospodarczej będziesz musiał sporządzić umowę w formie pisemnej. Natomiast gdy wkładem wspólnika jest nieruchomość, wtedy powinien być to akt notarialny. W przypadku, gdy wkładem jest przedsiębiorstwo należy sporządzić umowę, która podpisana jest notarialnie.

W nazwie spółki jawnej powinno się znajdować co najmniej nazwisko jednego ze wspólników lub nazwa firmy a także na końcu „spółka jawna” lub „sp.j.”. Rejestracji tego rodzaju działalności gospodarczej możesz dokonać po przez wpis do Krajowego Rejestru Sądowego jak również możesz to zrobić online w systemie S24.

W nazwie spółki jawnej powinno się znajdować co najmniej nazwisko jednego ze wspólników lub nazwa firmy a także na końcu „spółka jawna” lub „sp.j

Zakładając spółkę jawną nie musisz wpłacać kapitału zakładowego. Jeśli wspólnikami są osoby fizyczne jak również w poprzednim roku przychód z działalności nie przekroczył 2 mln euro to możesz skorzystać z księgowości uproszczonej. Ten rodzaj działalności gospodarczej nie posiada osobowości prawnej a podatnikami są wspólnicy.

Działalność gospodarcza w formie spółki jawnej nie posiada organów zarządczych i każdy ze wspólników może ją reprezentować, jeśli umowa nie stanowi inaczej. Pamiętaj, że za zobowiązania spółki odpowiadają wszyscy wspólnicy zarówno majątkiem firmy jak również majątkiem osobistym.

Podobnie jak w spółce cywilnej tak również w spółce jawnej każdy ze wspólników ma prawo do równego podziału w zyskach. Dodatkowym atutem tego rodzaju działalności jest możliwość żądania co roku wypłaty odsetek w wysokości 5% od udziału jaki posiada w firmie dany wspólnik.

Spółka partnerska

Do założenia tego rodzaju działalności gospodarczej wymagane są minimum dwie osoby fizyczne, które mogą wykonywać wolne zawody. Zakładając spółkę partnerską podpisuje się umowę w formie pisemnej.

W przypadku, gdy wkładem wspólnika jest nieruchomość, należy sporządzić akt notarialny a w przypadku, gdy jest to przedsiębiorstwo wtedy spisuję się umowę z podpisami poświadczonymi przez notariusza.

W nazwie spółki partnerskiej wymagane jest ujęcie nazwiska minimum jednego ze wspólników, a także zwrot „i partner” lub „i partnerzy” lub „spółka partnerska” „sp.p.” oraz nazwą wolnego zawodu. Do zarejestrowania spółki partnerskiej jest wymagany wpis do Krajowego Rejestru Sądowego.

Zakładając spółkę partnerską podpisuje się umowę w formie pisemnej

W przypadku tego rodzaju działalności gospodarczej również nie musisz wpłacać kapitału zakładowego. Rozliczanie spółki partnerskiej podobnie jak spółki cywilnej oraz jawnej może być przeprowadzane na dwa sposoby.

W formie uproszczonej w przypadku, gdy wspólnikami są osoby fizyczne oraz przychód z poprzedniego roku nie był wyższy niż 2 mln euro. Natomiast w pozostałych przypadkach masz obowiązek sporządzać księgowość w formie pełnej. Spółka partnerska również nie posiada osobowości prawnej a podatnikami podatku dochodowego są jej partnerzy.

W spółce partnerskiej masz możliwość powołania zarządu, ale nie jest to obowiązkowe. Natomiast do reprezentowania spółki ma prawo każdy z jej partnerów. W przypadku tego rodzaju działalności gospodarczej odpowiedzialność za zobowiązania jest pomiędzy partnerami rozgraniczona.

Pomimo możliwości różnej wielkości wkładów udział każdego z partnerów w zysku jest równy. Partnerzy mają również prawo do odsetek w wysokości 5% co roku od swoich udziałów w firmie.

Spółka komandytowa

W przypadku zakładania spółki komandytowej potrzebne są minimum dwie osoby fizyczne, prawne lub jednostki organizacyjne, które posiadają zdolność prawną. Jeden ze wspólników musi być komplementariuszem i odpowiada on całym swoim majątkiem oraz jeden z nich musi być komandytariuszem i odpowiada on określoną kwotą jaka jest zawarta w umowie.

Dokumentem założycielskim w spółce komandytowej jest akt notarialny. Spółkę komandytową możesz również zarejestrować przez Internet w systemie S24. W tym przypadku taka forma nie wymaga podpisywania aktu notarialnego.

W nazwie tego rodzaju działalności gospodarczej musi znajdować się nazwisko jednego komplementariusza oraz oczywiście „spółka komandytowa” lub „sp. k.”. Natomiast w nazwie nie może znajdować się ani nazwisko jak również nazwa firmy komandytariusza. Aby zarejestrować spółkę komandytową należy zgłosić ją do KRS lub zarejestrować online we wcześniej wymienionym systemie S24.

Podobnie jak we wcześniej wymienianych spółkach również ten rodzaj działalności gospodarczej nie wymaga wniesienia początkowego kapitału zakładowego. Pamiętaj, że w spółce komandytowej bez względu na formę prawną wspólników lub wysokość przychodu obejmuje pełna księgowość.

Aby zarejestrować spółkę komandytową należy zgłosić ją do KRS lub zarejestrować online w systemie S24

Spółka ta nie posiada osobowości prawnej a podatnikami w formie podatku dochodowego są jej wspólnicy. W spółce nie musisz również powoływać organów zarządczych. Charakterystyczną cechą dla spółek komandytowych jest to, że każdy z komplementariuszy ma prawo samodzielnie reprezentować spółkę natomiast w przypadku komandytariuszy mogą oni reprezentować tylko jako jej pełnomocnicy.

W momencie odpowiedzialności za zobowiązania to spółka odpowiada w pierwszej kolejności swoim majątkiem. W przypadku braku w pełni zaspokojenia długu do odpowiedzialności są pociągani komplementariusze, gdzie jeden z nich odpowiada całym własnym majątkiem a później komandytariusze w kwocie określonej w umowie.

W przypadku udziałów jakie posiadają komplementariusze są one równe bez względu na rodzaj oraz wartość wkładów. W przypadku komandytariuszy udziały ściśle zależą od rzeczywistych wkładów przez nich wniesionych do spółki.

Spółka komandytowo-akcyjna

Do założenia spółki komandytowo-akcyjnej wymagane jest minimum dwóch wspólników, którzy mogą być osobami fizycznym, prawnymi lub jednostkami organizacyjnymi. Wspólnicy ci muszą posiadać zdolność prawną.

Spółka ta musi posiadać jednego komplementariusza, który odpowiada całym swoim majątkiem oraz przynajmniej jednego akcjonariusza. Do założenia tego rodzaju działalności gospodarczej podpisuje się statut w formie aktu notarialnego.

Spółka komandytowo-akcyjna w swojej nazwie powinna zawierać nazwę firmy lub nazwisko jednego z komplementariuszu oraz oznaczenie, że jest to „spółka komandytowo-akcyjna” lub „S.K.A.”. Nazwisko lub nazwa firmy akcjonariusza nie może być umieszczona w nazwie tego rodzaju działalności gospodarczej. Aby zarejestrować spółkę należy zgłosić ją do Krajowego Rejestru Sądowego.

W trakcie zakładania spółki komandytowo-aukcyjnej jest wymagana wpłata kapitału zakładowego w wysokości 50 000 złotych a wartość akcji musi wynosić minimum 1 grosz na akcję. Ten rodzaj działalności gospodarczej wymaga prowadzenia pełnej księgowości.

Natomiast podatek dochodowy od osób prawnych wynosi 9% preferencyjny dla nowych firm lub 19% dla pozostałych spółek, a dywidenda jest opodatkowana w wysokości 19%.

W trakcie zakładania spółki komandytowo-aukcyjnej jest wymagana wpłata kapitału zakładowego w wysokości 50 000 złotych

Spółka komandytowo-akcyjna ma obowiązek zwołania walnego zgromadzenia a w przypadku, gdy spółka posiada więcej niż 25 akcjonariuszy również posiadać radę nadzorczą.

W przypadku spółek komandytowo-akcyjnych komplementariusze mogą samodzielnie reprezentować spółkę, natomiast akcjonariusze mogą występować jako pełnomocnicy.

Zobowiązania spółki w pierwszej kolejności są pokrywane z aktywów własnych, natomiast akcjonariusze nie odpowiadają własnym majątkiem. W zysku zarówno komplementariusze jak akcjonariusze dzielą się w takiej samej proporcji w jakiej wysokości posiadają wkład w spółce.

Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością

Do założenia spółki z ograniczoną odpowiedzialnością wystarczy jedna osoba fizyczna, osoba prawna bądź jednostka organizacyjna posiadająca zdolność prawną. Natomiast wyjątkiem jest, gdy jest to jednoosobowa spółka z ograniczoną odpowiedzialnością.

W tym przypadku taka osoba prawna nie może założyć spółki z o.o. Aby założyć ten rodzaj działalności gospodarczej należy spisać umowę w formie aktu notarialnego lub skorzystać z uproszczonego sposobu w formie online w systemie S24 gdzie nie jest wymagany akt notarialny.

Nazwa spółki w tym rodzaju działalności gospodarczej nie musi zawierać nazwiska właściciela lub wspólnika i jest duża swoboda co do jej wyboru. Natomiast w końcowej części nazwy musi się znajdować określenie, że jest to „spółka z ograniczoną odpowiedzialnością” lub „spółka z o.o.” lub „sp. z o.o.”.

W trakcie samej rejestracji spółki należy zgłosić ją do Krajowego Rejestru Sądowego lub skorzystać z systemu online S24. Wartość kapitału zakładowego jaką należy wpłacić podczas otwierania tego rodzaju działalności to 5 000 złotych a wartość udziału to 50 złotych.

W przypadku rozliczania spółki z ograniczoną odpowiedzialnością obowiązuje pełna księgowość. Podatek dochodowy w tej działalności w przypadku nowych firm w formie preferencyjnej wynosi 9% natomiast dla pozostałych spółek wynosi 19%.

Dywidenda natomiast jest opodatkowana na poziomie 19%. Podczas tworzenia spółki z o.o. należy powołać zgromadzenie wspólników, zarząd oraz radę nadzorczą lub komisję rewizyjną. W przypadku, gdy kapitał zakładowy jest większy niż 500 000 złotych a także jest więcej niż 25 wspólników powinieneś powołać zarówno radę nadzorczą jak również komisję rewizyjną.

Dywidenda natomiast jest opodatkowana na poziomie 19%

W spółce z ograniczoną odpowiedzialnością organem reprezentującym ją jest zarząd. W przypadku, gdy zarząd składa się z wielu osób, aby skutecznie reprezentować spółkę potrzeba dwóch członków lub członka zarządu oraz prokurenta.

Odpowiedzialność za zobowiązania w pierwszej kolejności jest pokrywana z aktywów własnych spółki natomiast w przypadku, gdy to nie wystarczy to odpowiadają za zobowiązania solidarnie członkowie zarządu całym swoim majątkiem osobistym.

Część zysku spółki, która jest przeznaczona do podziału uchwałą zgromadzenia jest dzielona proporcjonalnie w stosunku do udziałów.

Spółka akcyjna

Aby założyć spółkę akcyjną wystarczy jedna osoba fizyczna, osoba prawna lub jednostka organizacyjna mająca zdolność prawną. Tak jak w przypadku spółki z ograniczoną odpowiedzialnością, spółki akcyjnej nie może założyć jednoosobowa spółka z o.o.

Dokumentem założycielskim spółki akcyjnej jest statut w formie aktu notarialnego. Wybierając nazwę spółki istnieje duża dowolność natomiast musi kończyć się określeniem „spółka akcyjna” lub „S.A.”. Aby zarejestrować ten rodzaj działalności gospodarczej musisz wpisać ją do Krajowego Rejestry Sądowego.

Aby założyć spółkę akcyjną wystarczy jedna osoba fizyczna

Zakładając spółkę akcyjną wymagany jest kapitał zakładowy w wysokości 100 000 złotych. Podobnie jak w przypadku spółki z o.o. również podczas prowadzenia spółki akcyjnej jest obowiązek prowadzenia pełnej księgowości.

Podatek dochodowy od osób prawnych w formie preferencyjnej dla nowych firm wynosi 9% natomiast w pozostałych sytuacjach 19%. Podatkiem w wysokości 19% jest również objęta dywidenda.

Za reprezentowanie spółki jest odpowiedzialny zarząd natomiast w przypadku zarządu wieloosobowego, aby skutecznie reprezentować musi być co najmniej dwóch członków zarządu lub jeden z członków wraz z prokurentem.

Odpowiedzialność za zobowiązania spółki jest pokrywana z aktywów własnych spółki natomiast akcjonariusze odpowiadają tylko do wysokości wartości posiadanych akcji. W przypadku spółki akcyjnej akcjonariusze mają prawo do podziału zysku, który jest określany przez spółkę w kwocie na jedną akcję.

Podsumowanie

Jak z pewnością zauważyłeś w zależności od wyboru rodzaju działalności gospodarczej wiele czynników ulega zmianie. W części spółek nie jest wymagana wpłata kapitału zakładowego. W przypadku jednoosobowej działalności gospodarczej, spółki z o.o. oraz spółki akcyjnej do jej otwarcia wymagana jest minimum jedna osoba.

Nie w każdym rodzaju działalności gospodarczej masz również obowiązek prowadzenia pełnej księgowości. Nie ma jednej najlepszej formy działalności i wszystko zależy od branży oraz profilu jaką działalność planujesz rozpocząć.

Źródło: Artykuł opracowany na podstawie informacji dostępnych na biznes.gov.pl